Wat is kennis? | Essay voor Addis (deel1) |
Addis, je bent in het jaar 2019 naar de middelbare school op VWO niveau gegaan, 12 jaar oud op de
fiets elke schooldag in 20 minuten richting Amsterdam-Zuid op weg naar de bron van kennis en
wetenschap, wetenschappelijke kennis; bij pech onderweg dertig minuten, jij vindt de extra reistijd niet
onoverkomelijk en tram 3 is als alternatief vervoer beschikbaar om de dorst naar vakkennis en zelfkennis
alsnog te kunnen lessen, een aardige backup plan. In de onderbouw van het VWO kan jouw
vakkenpakket zijn: Nederlands, Engels, Frans, Duits, Rekenen, Maatschappijleer, Culturele vorming,
Lichamelijke Opvoeding. In de bovenbouw kunnen afhankelijk van gekozen profiel, geschikheid, en
interesse de volgende leervakken worden gevolgd: Wiskunde, Natuurkunde, Scheikunde, Biologie,
Economie, Geschiedenis, Aardrijkskunde, Technologie, Informatica, Filosofie. De 4 profielen zijn
momenteel: Natuur en Techniek, Natuur en Gezondheid, Cultuur en Maatschappij, Economie en
Maatschappij. Laven aan de ware maatschappij kennis, Addis, ontwikkel je talenten met goed onderwijs,
het is de beste proviand op weg naar volwassendom en ouderdom. Kennisverwerving, doen en
ondergaan: de kennis, kunde, vaardigheden die je op school meekrijgt zijn zo waardevol en een
verrijking voor jouw persoonlijke ontwikkeling – een rijker mens met verantwoordelijk burgerschap. Hoe
meer je weet, hoe beter geëquipeerd in alles wat je gaat doen in je leven. Het leven gaat jou niet blind
voorbij, opvoeding en opleiding als richtingaanwijzer naar gefundeerde vragen, antwoorden en
oplossingen in jouw bestaan. Een rijk leven met uitdagingen en verrassingen, steeds nieuwe
kennisgebieden die jouw horizon zullen blijven verruimen. De afwisselingen in het leven, ervaringen met
intelligente mensen die interessante dingen te vertellen hebben, leerzaam, ‘leer ze kennen de mensen
van wie je wat kan leren,’ zei de moeder van opa, misschien een internationale werkomgeving, wie
weet?
Doelen van het onderwijs.
Gelijke kansen voor iedereen; gelijkwaardige arbeidsparticipatie en arbeidsverdeling; kritische
burgers; evenwichtig en tevreden samenleving; zelfontplooiing en zelfontwikkeling; etcetera.
Door de eeuwen heen hebben filosofen nagedacht over opvoeding en onderwijs: Plato, Aristoteles,
Augustinus, Seneca, Erasmus, Montaigne, Comenius. Locke, de baanbreker van het empirisme op
gebied van de kennistheorie. Het menselijk denken. De wijsgeer en pedagoog John Dewey: ‘De
kinderen zouden naar school moeten om echt dingen te doen en zouden moeten leren hoe ze in de
samenleving moeten gedragen en hoe ze eraan kunnen bijdragen.’ Zijn ideeën zijn gebouwd op
ondermeer Jean-Jacques Rousseau en Fröbel. De opvattingen van de pedagoog William Heard
Kilpatrick waren gericht op de filosofie van het onderwijs en was sterk geïnspireerd door John Dewey:
‘De school is niet een voorbereiding op het leven, maar het leven zelf.’ Bertrand Russell vond de
opvatting van Dewey niet juist dat het onderzoek het wezen van de logica en de kennistheorie is in
plaats van de waarheid of de kennis. De Amerikaanse filosoof Richard McKay Rorty: ‘Waar of onwaar, er
bestaat geen absolute waarheid, de filosofie geeft geen universele grondslag voor waarheid en moraal.’
De eeuwige waarheid, de mens is eeuwig op zoek naar antwoorden op vragen, de kennisvragen.
Wat is kennis?
Wat kan ik weten?
Wat kan ik kennen?
Wat kan ik leren?
Waarom moet ik leren?
Hoe wordt kennis vergaard – weten hoe?
Hoe kan ik zeker weten?
Wie ben ik?
Wat ben ik?
Kofi Ata Annan, secretaris-generaal van de Verenigde Naties (1997-2006):
kennis is macht en informatie is bevrijdend; en onderwijs is het uitgangspunt van vooruitgang, in elke samenleving, in elk gezin, in elk individu.
Addis, altijd blijven ontwikkelen en goed beter leren, altijd bijhouden jouw vakkennis vanaf het begin van
de opleiding, je hebt alleen plezier van de opgedane kennis en kunde, niemand kan jouw kennis en
kunde meer afpakken. Een leven lang leren, leren leren. Jouw hersens steeds goed en verstandig
gebruiken, de moeder van opa zei: ‘Gebruik je hersens die heb je niets voor niets gekregen.’ Scientia
potentia est. Romeins filosoof en staatsman Seneca: ‘Jij moet leren en door te handelen waarmaken wat
jij hebt geleerd. Wij zijn nooit te oud om te leren en wij leren niet voor school maar voor het leven.’ Addis,
na jouw middelbare school staat alles voor je open, kun jij worden wie jij wilt door passie, enthousiasme,
plezier, werklust en inzet, weten wie jij bent, weten wat jij kan, weten wat jij wilt. Zelfkennis.
Zelfvertrouwen. Zelfredzaamheid. Zelfstandigheid. Zelfverwezenlijking. Zelfexpressie. Zelfregulatie.
Zelfsturing – doen wat nodig is en ontdekt de werkelijkheid door middel van observatie, rationeel denken,
de rede, de wetenschap. Denk mee met vrijdenkers als Leo Polak, George Washington, Leo Apostel,
Baruch Spinoza, Diderot, Montesquieu, Keynes, Popper, Adam Smith. Het gedachtegoed van wijze
denkers kunnen bijdragen aan het vrije denken en het kritisch denken over bestaan, existentie, het er
zijn. De levensvragen: het wezenlijke, het zijn, het leven, de groei in levenshouding op levensgebieden,
zingeving. En Addis, in de bovenbouw kan jij bij het schoolprofiel ‘Cultuur en Maatschappij’ kennis
maken met filosofische stromingen en kun jij op zoek naar de ultieme waarheid, pure zuiverheid,
echtheid, geldigheid, juistheid. Het onderscheid doorgronden van de onware waarheid, overkoepelende
waarheid, halve waarheid, werkelijkheid, verschijning, schijn, fictie, feiten, de absolute waarheid, maar
sommige wijsgeren waren overtuigd dat de waarheid kan veranderen. Het talenspel. Opa ziet overigens
Addis een andere interessant profiel kiezen, techniek (technisch inzicht), logica (oorzaak en gevolg),
informatica en technologie, weet dat de revolutionair en arts Che Guevara eens zei: ‘Study hard so that
you can master technology, which allows us to master nature.’
Oma en Opa wensen jou een zuiver en gezegend levensweg in een bewust leerproces van verwerven van kennis, in de kern begrijpen, verdiepen, eigenmaken en toepassen, groeien en ontwikkelen, want onwetendheid is stilstand in het
leven, een verarming. Socrates, één van de stichters van de Westerse filosofie, heeft circa 450 jaar voor
de geboorte van Christus verkondigd aan toehoorders op de agora dat er maar één goed is en dat is
kennis en maar één kwaad en dat is onwetendheid.