Aan het eind van de 18 e eeuw heeft het immense Britse Rijk het kleine Nederland als maritieme
zeemacht reeds lang overschaduwd. Napoleon Bonaparte maakt van Nederland een onderdeel van het
Franse Keizerrijk totdat hij te Waterloo werd verslagen.
Ook de VOC ging failliet en de Nederlandse staat nam uiteindelijk alle VOC schulden en eigendommen over.
Hiermee begon feitelijk de formele kolonisatie van wat toen officieel de naam Nederlands Indie kreeg.
Na een tijdelijk Frans-Brits intermezzo aan het begin van de 19 e eeuw kwamen alle Oost-Indische eigendommen weer in
Nederlandse handen.
Het eilandenrijk dat zich, in Multatuli’s woorden, “slingert om de evenaar als een Gordel van Smaragd” werd het kroonjuweel van het Nederlandse koninkrijk. Uit angst voor Europese kapers op de kust werd vanuit alle VOC handelsposten in het archipel consequent een landinwaartse annexatie gestart. Het Koninklijk Nederlands Indische Leger (KNIL) veroverde grote delen van de binnenlanden tijdens een serie van oorlogen in Aceh, Java, Bali, Lombok, Borneo, etc.
Naast inheemse agrarische producten zoals nootmuskaat, peper, kruidnagel en kaneel. Worden er ook
veel niet-inheemse landbouwproducten geintroduceerd zoals koffie, thee, cacao, tabak, rubber en
suiker. De Nederlanders begonnen al met de verspreiding van de koffieplant in Midden- en Zuid
Amerika en begin 19 e eeuw was Java de op twee na grootste producent van koffie in de wereld. Ook
tabak werd ingevoerd uit Amerika en in 1863 werd de eerste tabakplantage opgezet. Vandaag de dag is
Indonesië niet alleen de oudste industriële producent van tabak, maar ook de op één na grootste
verbruiker van tabak. In 1778 brachten Nederlandse zeevaarders cacao via de Filipijnen naar
Indonesië. Op dit moment is Indonesië werelds op één na grootste producent van natuurlijk rubber,
ook deze industrie was door de Nederlanders geïntroduceerd. Om het transport van deze agrarische
industrie te faciliteren bouwden de Nederlanders een uitgebreide infrastructuur over land en over zee.
Deze infrastructuur betrof 67.000 kilometer aan wegen, 7.500 kilometers aan spoorwegen, veel grote
bruggen en zeehavens.
Met de opening van het Suezkanaal kwamen er steeds meer Nederlandse expat gezinnen (totoks) naar
Nederlands Indie. Tijdens de tweede wereldoorlog werden de Nederlanders geinterneerd en buiten spel
gezet. Na de oorlog begon de Indonesische revolutie. Het onomkeerbare proces naar onafhankelijkheid
was begonnen. Na de Japanse bezetting lieten de Indonesische nationalisten zich door niemand meer
de les lezen. In een vierjarig proces scheidde met veel bloed, zweet en tranen de wegen.
Nawoord
Het zijn de zeevarende naties uit Europa geweest die de grootste invloed hadden op de moderne
wereld zoals we die vandaag de dag kennen. Eerst waren daar de Portugese en Spaanse handelaars en
veroveraars en vervolgens voornamelijk de Engelse en Nederlandse gewapende koopmannen. Deze
maritieme naties zeilden de wereld over om handel te drijven. Ze vestigden handelsposten en forten
die zich uitbreiden tot volledige kolonies. Nu nog kun je vooral in Noord en Zuid-Amerika zien aan de
talen die gesproken worden welke maritieme naties daar hun kolonies hebben gesticht. In Brazilië
spreken de mensen voornamelijk Portugees en in de meeste omliggende landen grotendeels Spaans. In
Noord-Amerika spreken de mensen hoofdzakelijk Engels en in Canada ook Frans. Maar ook het
Nederlands werd ooit gesproken in de kuststreken van Brazilië en Noord-Amerika. Het merendeel van
moderne woorden in de Indonesische taal zijn afgeleid van het Nederlands. Het Zuid-Afrikaans is
eveneens afgeleid van het Nederlands. Op de scholen in Suriname en de Antillen wordt ook vandaag
de dag nog in het Nederlands les gegeven.
Ook belangrijke havensteden zijn gesticht door Nederlandse zeevaarders. De havenstad New-York
heette oorspronkelijk Nieuw-Amsterdam en was gesticht door de West-Indië Compagnie (WIC). De
havenstad Jakarta, de grootste stad van Zuid-Oost Azië, heette oorspronkelijk Batavia en was gesticht
door de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC).